همه چیز درباره اختلالات جسمانی

افراد پس از تحمل دوره های درد روانی و تبدیل این رنجها به دردهای جسمی، ازقبیل سر درد های شدید، کمردردهای عصبی، مشکلات گوارشی شدید عصبی، آسیب های تنفسی عصبی و….و پیگیری های پزشکی و عدم توفیق در این حوزه علمی،در می یابند که این اختلالات ناشی از گاه اضطراب ها و گاه اختلالات جسمانی سازی است که فرد را ملزمبه حضور در مراکز روانشناسی و یا کلینیک های روانپزشکی می نماید.
در برخی از افراد نیز این جسمانی سازی ها گاها توسط تصورات خود فرد است و در حالی که آزمایشات پزشکی گواهی می دهد که این شخص بیماری خاصی ندارد ولی فرد مدام به دنبال یافتن یک بیماری سخت و صعب العلاج در خودش می باشد.

اختلال جسمانی به شرایطی گفته می‌شود که فرد افکار و احساسات شدیدی نسبت به علائم جسمانی دارد. این اختلال ممکن است سبب اضطراب و احساسات منفی در فرد شود. بر اساس دسته‌بندی اختلالات روانی، اختلال جسمانی یک نوع بیماری روانی محسوب می شود که سبب بروز احساسات بیش‌از حد، افکار یا رفتارهایی می‌شود که فرد در مورد حداقل یک عارضه‌ی جسمانی پیدا می کند. این اختلال تحت عنوان اختلال اضطراب یا هیپوکندری نیز شناخته می‌شود.

• علت اصلی این اختلال مشخص نیست اما بر اساس تحقیقات افراد درگیر این اختلال نسبت به علائم بدنی آگاهی بیشتری دارند، ممکن است آن‌ها علائم را از طرق دیگری (مانند مشکلات روحی) درک کنند اما احساس آن را به صورت درد جسمانی توصیف کنند. این افراد تمایل دارند عوارض جسمانی که حس می‌کنند را به علائم یک بیماری یا مشکل جسمانی ارتباط دهند.

• در بعضی موارد درد جسمانی ممکن است بنا به دلایل پزشکی ایجاد شده باشد اما اگر فرد افکار و احساسات منفی و مداومی نسبت به این درد در طولانی مدت داشته باشد، در این حالت وی دچار اختلال جسمانی می‌باشد.
• در مواردی نیز اختلال جسمانی مربوط به یک بیماری جسمانی تشخیص داده نشده است.

همان‌طور که گفته شد دلایل ایجاد این اختلال ناشناخته است اما عوامل خطری که در ادامه نام برده می‌شود ممکن است باعث ایجاد این بیماری باشد:

• سوءاستفاده‌های جسمی، جنسی یا احساسی
• اهمال در دوران کودکی
• سابقه‌ی سوء مصرف مواد و الکل
• داشتن اختلال شخصیتی نوع دوم مانند اختلال وسواس فکری
• استرس‌های اجتماعی و روانی مانند کاهش بازده کاری یا بیکاری
• عوامل ژنتیکی

فرد مبتلا به اختلال جسمانی به طور مداوم از لحاظ ذهنی اضطراب بیش از حد و افکار مزمن و ناراحت‌کننده ای راجع به علائم جسمانی در خود حس می‌کند اما این اختلال می تواند با عوارض جسمانی که در ادامه ذکر می‌شود نیز همراه باشد:

• افزایش ضربان قلب
• مشکلات گوارشی
• سفتی، گرفتگی، درد و مشکلات عضلانی
• درد
• تنگی نفس یا مشکل در نفس کشیدن
• احساس ضعف

پزشک برای تشخیص بیماری ابتدا سوابق مربوط به بیماری‌هایی که فرد در گذشته و در حال حاضر دارد بررسی می‌کند، معاینات پزشکی، آزمایش خون، تصویربرداری و سایر روش های تشخیصی را برای یافتن علت درد جسمانی به کار می‌برد. اگر بررسی تمام آزمایشات پزشکی هیچ دلیل واضحی مبتنی بر بیماری فرد ارائه ندهد با توجه به علائم زیر پزشک تشخیص اختلال جسمانی را می‌دهد:

• حداقل یک درد مزمن وجود داشته باشد (علائم دیگر ممکن است به صورت گذرا باشند)
• حداقل یک درد جسمانی وجود داشته باشند که روند زندگی عادی فرد را مختل کرده باشد.
• افکار و احساسات مزمن و مداوم در رابطه با مشکل جسمانی یا نگرانی درباره‌ی وضعیت سلامتی که حداقل یکی از شرایط زیر را در بر بگیرد:
• اضطراب زیاد که متمرکز بر یک عارضه جسمانی و سلامت فرد باشد
• افکار پیشرونده و بیش از حد
• صرف وقت، انرژی و هزینه‌ی زیاد برای وضعیت سلامتی و رهایی از عوارض جسمانی

پزشک ممکن است یک تست از وضعیت سلامت روحی فرد داشته باشد که شامل سوالات زیر می‌باشد:

• ظاهر فرد و تاثیری که بر اطرافیان می‌گذارد
• توجه، تمرکز و حافظه‌ی فرد
• خلق و خو
• گرایشات فرد
• توهم یا هذیان گویی
• تصور و افکار خودکشی یا آدمکشی

در بیشتر موارد اختلال جسمانی تا سن ۳۰ سالگی ایجاد می‌شود و معمولاً این اختلال توسط پزشک تشخیص داده می‌شود نه روانپزشک.

درمان این بیماری براساس کنترل علائم و بهبود عملکرد فرد می‌باشد که شامل موارد زیر است:

• ملاقات‌های منظم با یک پزشک معتمد جهت جلوگیری از تکرار آزمایشات متعدد و تکراری
• داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب
• گفتاردرمانی و مشاوره جهت شناخت الگوهای رفتاری ایجاد کننده دردهای جسمانی و تغییر نحوه رفتار و فکر کردن فرد برای کاهش استرس و علائم جسمانی
• کار درمانی جهت یادگیری برای رویارویی با عملکرد روزانه
• فیزیوتراپی جهت کاهش دردهای جسمانی و بهبود عملکرد فرد
• الکتروشوک درمانی
• استفاده از تکنیک های ذهن آگاهی و آرامش ذهن