همه انسانها شخصیت دارند. شخصیت ویژگیهایی است که از درون تجربه می کنیم و ازبیرون به دیگران نشان می دهیم. در این مقاله میخواهیم بگوییم اختلالات شخصیت چیست و چگونه می توان ان را درمان کرد؟
اختلالات شخصیت
برخی ازمردم، برای مقابله با چالش های زندگی، روشی انعطاف ناپذیر و سخت گیرانه پیش می گیرند. آنها به سختی رفتار خود را در واکنش به رویدادها تغییرمی دهند. روشهای آنها برای مقابله با رویدادهای زندگی ثابت و نامتغیر است و این موضوع برای آنها پیامدهای دردسرساز به همراه می آورد.
این ویژگیها معمولا در کسانی دیده می شود که به اختلالات شخصیت مبتلا هستند. یکی از نشانه های اختلال شخصیت، الگوی پایدار از تجربه های درونی و رفتارها است که با آنچه از فرهنگ فرد انتظار می رود متفاوت است. اطرافیان فرد مبتلا به اختلال شخصیت به شدت آسیب می بینند، در حالی که خود فرد تقریبا از رفتارها و ویژگیهایش رنج روانی احساس نمی کند.
اختلال شخصیت انواع مختلفی دارد از قبیل: اختلال شخصیت پارانویید/ اسکیزویید/ اسکیزوتایپال/مرزی/ نمایشی/ ضداجتماعی..
روانشناس مجرب مرکز پندار نیک تلاش می کند با همکاری روانپزشک مرکز وخود مراجع، روان درمانی را آغاز نموده و به همراه حمایت اجتماعی خانواده، فرد را درمان کند.
علایم اختلالات شخصیت
اختلال شخصیت در انواع مختلف وجود دارد و هرکدام علائم خاص خود را دارند. اما علائم مشترک بین همه اختلالات به شرح زیر است:
بزرگترین علائم افرادی که دچار اختلال شخصیت هستند این است که نمی توانند با دیگران به راحتی ارتباط برقرار کنند.
نکته: مشکلات اختلال شخصیت ممکن است فرد را به سمت سایر اختلالات بهداشت روانی مانند افسردگی و یا اضطراب سوق دهد.
در برخی موارد نیز فرد برای کنار آمدن با مشکلاتش دست به کارهایی می زند که می تواند خطر آفرین باشد مانند: مصرف الکل، استفاده از مواد مخدر یا خودزنی…
در بسیاری از موارد یک فرد به چند نوع اختلال شخصیت همزمان مبتلا است.
انواع اختلالات شخصیت
اختلال شخصیت در حالت کلی به سه دسته A, B, C تقسیم می شود. در ادامه در رابطه با این اختلالات توضیحاتی را قرار خواهیم داد:
اختلالات شخصیت دسته A
این افراد با دیگران رفتار های عجیب دارند به صورتی که رفتار انها عجیب دیده می شود. این دسته دارای اختلالات زیر است:
اختلال شخصیت پارانوئید
اختلال شخصیت اسکیزوئید
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت پارانوئید
در این دسته افراد بی دلیل به همه بدبین هستند. این افراد همواره فکر میکنند که از طرف دیگران دچار سواستفاده می شوند. این افراد فکر می کنند دیگران می خواهند به انها اسیب بزنند. همه این عوامل باعث می شود تا نتوانند به دیگران اعتماد کنند.
ویژگی های اختلال شخصیت پارانوئید به صورت کلی :
- بی اعتماد بودن به دیگران
- سوءظن غیر موجه و مکرر نسبت به خیانت همسر یا شریک جنسی
- تصور اینکه دیگران همواره میخواهند به آنها اسیب بزند
- سوء ظن نسبت به وفاداری یا امانت داری دیگران
- نمی توانند به دیگران اعتماد کنند چون فکر می کنند همه میخواهند به انها اسیب بزنند
- تعبیر سخنان غیر تهدید آمیز به عنوان توهین یا حمله شخصی
- نسبت به توهین های دیگران واکنش های خشم آمیز دارند
- تمایل به ادامه و نگه داشتن کینه ها
اختلال شخصیت اسکیزوئید
این افراد نسبت به دیگران بی تفاوت هستند. عموما همه این افراد را گوشه گیر خطاب می کنند
شما نمی توانید با فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید روابط اجتماعی برقرار کنید، زیرا او تنهایی را به بودن در جمع و داشتن روابط اجتماعی ترجیح می دهد. از ویژگی های این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساسات خود را بسیار اندک نشان می دهند
- نمی توانند از اکثریت فعالیت ها لذت ببرند
- ظاهری سرد دارند و نسبت به دیگران بی تفاوت هستند
- علاقه خاصی به رابطه جنسی ندارند
- عدم علاقه به رابطه اجتماعی و خصوصی
- نسبت ابتلا به این نوع اختلال در مردان کمی بیشتر از زنان است.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
این افراد باور های عجیب در رابطه هایشان دارند. همچنین دارای روابط ناخوشایند، تفکر تحریف شده و رفتار غیر عادی هستند. ممکن است این افراد دچار اضطراب اجتماعی باشند.
خصوصیات کلی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال:
- اعتقادات عجیب غریب دارند
- افکار و گفتار عجیب دارند
- داشتن “تفکر جادویی” یعنی اعتقاد به این که می توانید با افکار خود بر روی افراد و رویدادها تأثیر بگذارید.
اختلالات شخصیت دسته B
این افراد دارای رفتارهای نمایشی هستند و در کنترل احساس خود دچار مشکل هستند. رفتارهای فوق العاده تکانشی ، نمایشی ، بی بند و بار و یا قانون شکنانه دارند.
انواع اختلالات این دسته شامل موارد زیرند:
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- اختلال شخصیت مرزی
- اختلال شخصیت نمایشی
- اختلال شخصیت خود شیفته
اختلال شخصیت ضداجتماعی
عموما این نوع اختلال از کودکی آغاز می شود اما تا بزرگسالی دیده نمی شود. اصلی ترین علائم این دسته این است که به هنجار های اجتماعی بی توجه هستند.
در این نوع اختلال فرد حقوق دیگران را نادیده می گیرد. این افراد ممکن است بسیار بی پروا عمل کنند. به این معنی که فرد در مورد تأثیری که اعمالش بر روی دیگران می گذارد، فکر نمی کند.
خصوصیات کلی اختلال شخصیت ضد اجتماعی به صورت زیر می باشند:
- احساسات دیگران برایشان اهمیتی ندارد
- مداوم دروغ می گوبندف دزدی میکنند و از نام مستعار استفاده می کنند
- همواره با قانون مشکل دارند
- رفتار پرخاشگرانه و اغلب خشونت آمیز
- امنیت خود یا دیگران را نادیده می گیرند
- رفتار تکانشی
- تکرار رفتارهای غیر مسئولانه
- از رفتار های خود پشیمان نمی شوند
اختلال شخصیت مرزی
فرد مبتلا به این اختلال ممکن است نمی تواند با احساسات شدید و نوسانات خلقی خود کنار بیاید. این افراد در اکثریت مواقع دچار اضطراب می شوند. این افراد برای جلوگیری از طردشدن دست به هرکاری می زنند حتی ممکن است در این مرحله دست به خودکشی بزنند. از بارز ترین خصوصیات این افراد می توان به موارد زی ر اشاره کرد:
- رفتارهای تکانشی و پرخطر
- روابط ناپایدار زیاد
- خلق و خوی نا متعادل
- اقدام به خودزنی یا خودکشی
- ترس از رهایی و تنها شدن
- داشتن احساس شدید پوچی
- نمایش مکرر و شدید خشم
اختلال شخصیت نمایشی
بارز ترین ویژگی این افراد این است که میخواهند مرکز توجه باشند. این افراد در صورت نادیده گرفته شدن بسیار مضطرب می شوند. این افراد در برخی موارد از ظاهر خود برای جلب توجه استفاده می کنند.
از ویزگی های اصلی این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- همواره به دنبال جلب توجه دیگران هستند
- برای جلب توجه بیش از اندازه احساساتی و نمایشی هستند
- سریعا تحت تاثیر دیگران قرار می گیرند
- احساسات سطحی و متغیر دارند
- برای ظاهرشان بسیار نگران هستند
اختلال شخصیت خودشیفته
این افراد دارای حس خود بزرگ بینی هستند. همواره نیازمند دریافت تحسین از دیگران هستند.
تصور می کنند بیشتر از دیگران مستحق دستیابی به موفقیت هستند. از مهمترین ویژگی اخلاقی انها نادیده گرفتن احساسات دیگران است.
از ویزگی های اخلاقی برجسته این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تصور می کنند از همه افراد مهمتر و خاص تر هستند
- نیاز ها واحساسات دیگران را درک نمی کنند
- حس تکبر و غرور دارند
- از دیگران استفاده ابزاری میکنند
اختلالات شخصیت دسته C
از بارز ترین ویژگی های این دسته اضطراب است. این گروه افراد اضطراب فراگیر و یا ترس را تجربه خواهند کرد.
این اختلال نیز به چند دسته تقسیم می شود که به شرح زیر است:
اختلال شخصیت وابسته
اختلال شخصیت اجتنابی
اختلال شخصیت وسواسی- جبری
اختلال شخصیت وابسته
از ویژگی های اصلی این گروه ترس داشتن از تنهایی است. افرادی که به این اختلال دچار شده اند در برخی موارد اجازه می دهند فرد دیگری مسئولیت بخش دیگری از زندگی انها را بر عهده بگیرد.
مهمترین ویژگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته، ترس از تنها بودن است. ممکن است از اعتماد به نفس پایینی برخودار باشند یا تنهایی قادر به انجام برخی از کارها نباشند. شاید نیازهای دیگران را در اولویت قرار دهند.
این افراد در تصمیم گیری های روزانه دچار مشکل می شوند و نیاز به کمک دارند.
از بارز ترین خصوصیات این دسته افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وابسته بودن به دیگران و نیاز به وابسته شدن
- ترس شدید از تنهایی
- نیاز به تایید دیگران برای تصمیم گیری ها
- نمی توانند مخالفت خود با دیگران اعلام کنند زیرا از عدم تایید می ترسند
- آستانه تحمل بسیار پایین
اختلال شخصیت اجتنابی
این افراد همواره نگران قضاوت منفی دیگران هستند. این ترس موجب می شود تا افراد در موقعیت های اجتماعی ارامش نداشته باشند. این افراد بسیار نگران و مضطرب هستند و از اعتماد به نفس پایینی برخوردارند.
از ویژگی های اصلی این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حساس نسبت به انتقاد های دیگران
- احساس عدم کفایت
- ترسو و منزوی بودن
اختلال شخصیت وسواسی-جبری
افرادی که این اختلال دارند بشدت روی جزییات حساس هستند. بیش از اندازه کار می کنند. آنها در محیط های بهم ریخته و کثیف مضطرب می شوند. هر کاری را باید درست و دقیق انجام دهند و هیچ کاری را نیمه کاره رها نمی کنند.
این افراد در کارها بسیار محتاط هستند. اگر دچار اختلال شخصیت وسواس فکری باشید، ممکن است کارهایتان به نظر خودتان منطقی و درست باشد، در حالی که افراد دارای اختلال وسواس به غیر منطقی بودن کارهایشان تا حدی آگاهی دارند.
از خصوصیات کلی این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمال گرایی بالا
- لجبازی و جدیت
- اشتغال ذهنی در مورد جزئیات، نظم و ترتیب و قوانین
- انعطاف پذیر نبودن
- خساست و کنترل بودجه
- عدم توانایی در دور ریختن اشیا
