مشاوره و روانشناسی کودک، نوعی خدمات، در زمینه روانشناسی است که مخصوص کودکان و نوجوانان می باشد. روانشناس کودک به درمان اختلالات کودکان می پردازد. مشاوران کودک، آموزش های لازم برای تربیت کودک را به والدین می دهد. مشاوران در مورد نحوه رفتار با کودک توصیه هایی می کنند تا سلامت روانی کودک تضمین شود. مشاور کودک با انجام بازی موجب می شود که کودک احساس راحتی بیشتری داشته باشد و احساسات خود را بهتر بروز دهد. روانشناس در طی بازی به کودک آموزش های لازم را می دهد.
انواع روش های تربیتی کودکان
در مطالعات انجام شده در مبحث مشاوره و روانشناسی کودک، مایکل راتر، ۴ گونه روش برای تربیت کودک بیان کرده است :
روش فرزندپروری مستبدانه
در این سبک تربیتی، احساس محبت و صمیمیت بین والدین با کودک، بسیار کم است. در این روش والدین، قوانینی غیر قابل انعطاف و سخت گیرانه وضع و اجرا می کنند.
بیشتر بخوانید : افسردگی در کودکان
روش فرزندپروری سهل گیرانه
در این روش تربیتی، کودک آزادی کامل برای انجام هر کاری دارد و حدودی برای او مشخص نمی شود.
روش فرزندپروری طرد کننده
در این روش تربیتی، پدر و مادر کودک را به حال خود وا می گذارند و در تربیت او دخالت نمی کنند.
روش فرزندپروری مقتدرانه
در این روش تربیتی، پدر و مادر با همراهی و همفکری فرزند، تصمیم و قواعدی در نظر گرفته می شود که والدین و کودک ملزم به اجرای آنها می باشند. در این روش احساس صمیمیت بین فرزند و والدین بسیار بالا می باشد.
مشاوره و روانشناسی کودک جهت آشنایی با مشکلات رفتاری شایع در بین کودکان
مکیدن انگشت
اکثر کودکان در دوران خاصی از زندگی برای جدا شدن از اضطراب ها و ترس ها، دچار عادت عصبی می شوند. در برخی مواقع این عادت عصبی، به صورت عادت پایدار درمی آید. زمانی که کودک نگران و مضطرب نمی باشد، باز هم آن عادت عصبی را انجام می دهد. مکیدن انگشت یکی از همین عادت های عصبی می باشد. مکیدن انگشت در ۲ تا ۳ سال اول، مشکلی ایجاد نمی کند ولی اگر مکیدن انگشت بیشتر از ۳ سال طول کشید، باید با کمک مشاوره و روانشناسی کودک، مشکل را درمان کرد.
ناخن جویدن
عادت عصبی مهم و شایع در بین کودکان، ناخن جویدن می باشد. اگر این مشکل به موقع درمان نشود، ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. از دلایل مهم برای ایجاد این مشکل می توان به عصبانیت بیش از حد، عادت، نگرانی و قرار داشتن کودک در موقعیت های ترس آور و استرس زا اشاره کرد. برای ترک این عادت باید با طریقه کسب آرامش تدریجی، ایجاد وقفه مناسب و تعلیم کودک آشنا بود. عادت های عصبی دیگری مانند مو کشیدن، مو کندن و فشردن دندان ها به هم نیز در بین کودکان مشاهده می شود.
لجبازی کودکان
با رشد کودک، تمایل کودک برای استقلال بیشتر می شود. کودک دوست دارد کارهایی مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و کارهای روزانه را به تنهایی انجام دهد. در برخی مواقع خواسته های کودک در برابر خواسته والدین قرار می گیرد و تعارض ایجاد می شود. در این هنگام روحیه استقلال طلبی کودک، مانع برآورده کردن تمام خواسته های پدر و مادر می شود. این روند امری طبیعی می باشد اما زمانی که این استقلال طلبی از حد خود بیشتر می شود و کودک با فریاد زدن، پا به زمین کوبیدن، گریه کردن و جیغ زدن، می خواهد به اهداف خود برسد، دچار لجبازی یا اختلال نافرمانی تقابلی شده است. در مراکز مشاوره و روانشناسی کودک راهکارهایی مانند توجه کردن، گوش دادن، نادیده گرفتن و تنبیه و تشویق برای درمان لجبازی آموزش داده می شود.
خجالت و کمرویی کودکان
ترکیب احساس ترس و کنجکاوی، باعث بروز کمرویی و خجالت کودکان می شود. زدن برچسب خجالتی بودن به کودک، اصلا صحیح نمی باشد. برخی کودکان هنگام قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی، دچار اضطراب و ناراحتی می شوند و حالاتی مانند گریه کردن، سکوت، منجمد شدن و ایجاد سر و صدا، را از خود نشان می دهند، که نشانگر وجود اضطراب اجتماعی در کودک است. این کودکان حتما باید درمان شوند تا به پیشرفت های آنها در آینده صدمه ای وارد نشود.
